Saturday, May 3

Ebibiina by’abeeteeraine kutandikaho National Co-operative Bank

Bamwe omubantu abaajwekyera ebibiina by'abeeteeraine omuri Burengyerwa-izooba bari aharukiiko rw'okuhajaana ahari banka yabeeteeraine aha Pelikan Hotel, Mbarara eriizooba. PHOTO: ANDREW TUSHABEa

N’ebya Andrew Tushabe
Ab’ekitongore ekirikukurira ebibiina by’abeeteeraine omu ihanga, ekya Uganda Co-operative Alliance Limited, eriizooba baabuganaho ebibiina by’abeeteeraine omuri Burengyerwa-izooba nka Banyankore-Kweteerana, Kigezi eya Kabale n’eya Rukungiri n’ezindi oteiremu na SACCO, ebitongore eby’abeeteeraine eby’ab’amaizi n’obuhangwa, aba Parish Development Model, Emyoga n’abandi bari abarikujwekyera za disiturikiti n’endiijo myanya.

Abajwekyerwa b'ebibiina omuri Burengyerwa-izooba abaija omurukiiko rw'okwebuuza ahaby'okutandika banka y'abeeteeraine orwaba aha Pelikan Hotel omururembo Mbarara eriizooba 08.05.2024. PHOTO: ANDREW TUSHABE

Abajwekyerwa b'ebibiina omuri Burengyerwa-izooba abaija omurukiiko rw'okwebuuza ahaby'okutandika banka y'abeeteeraine orwaba aha Pelikan Hotel omururembo Mbarara eriizooba 08.05.2024. PHOTO: ANDREW TUSHABE

Aba baayeteeranira ahari Pelikan Hotel omururembo Mbarara, kutendekwa omumirimo y’ebibiina by’abeeteeraine hamwe n’okugaaniira ahakutandikaho banka y’ebibiina by’abeeteeraine omu ihanga ryona.

Okurugiirira ahamuhandiiki mukuru owa Uganda Co-operative Alliance Limited, Ivan Asiimwe, ebibiina by’abeeteeraine ebi ebirimu za SACCO nk’ey’abaserukare, ey’abajwekyerwa omu ishengyero, SACCO ez’omubyaro byaitu nka EBO, Rukiga, Ryamujungu, Mushanga, Kyamuhunga n’ezindi nyingi obwa hati ni bihango munonga kandi nibibaasa kwetandikiraho banka eyaabo erikubanguhira okutunga obuhwezi bwa sente.

“N’obu waakugaita SACCO 4 zonka, ziine amaani omuby’empiiha kubaasa kutandikaho banka,” Ivan nikwo yaagambira TV West omu ihangwe ry’eriizooba.

Banka n’ey’enki…?

Okurugiirira ahari Ivan, banka y’abeeteeraine n’ey’okutandikaho ahabw’okuba banka ezindi eziriho nizigyenderera munonga ahakukora amagoba kandi tizirikufa ahabyetaago by’abantu ba buriijo eky’okureeberaho nk’eby’abahingi abataine sente nyingi z’okubabaasisa kukora kurungi emirimo yaabo.

“Tiziine kigyendererwa ky’okuhwera abahingi abakye. Twena nitukimanya kurungi ngu Gavumenti egi egyerizeho kuhwera abantu batari bamwe na bamwe nk’eminyeto, abakazi n’abandi erikuta omubanka ezi obuhwezi bw’abahingi ab’aharurengo orw’ahansi kwonka tibarikubaasa kutunga obuhwezi obu ahabw’ebintu bingi ebi banka ezi zirikubashaba,” nikwo Ivan arikugira.

Ogu nayongyera agira ngu, “N’ahabw’ekyo, nitwizira omumuringo ogwo. Ahabw’okugira ngu Gavumenti ekozire omurimo muhango kuhwera abahingi ab’orurengo orw’ahansi, kwonka okucondooza nikworeka ngu hakiriho ekiina kihango omu ihanga omushagika abantu ba n’obuhwezi bwa sente ahi ebicweka 39 ahari 100 bataine buheereza bwa banka.”

Obwa hati aba baine ekiteekateeko ky’okutandikaho banka eraakore ahabyetaago by’abantu aba nk’okubaha obuheereza n’obuhwezi bwa sente oburikubaasika.

“Eky’okureeberaho, watunga sente za looni eriizooba kuruga omubanka ezirikugyenderera kukora amagoba, nibakwihaho magoba ga shiringi zingahi? Watunga looni kuruga omubantu abarikuguza sente (aba kafuna) nibakwihaho magoba ga shiringi zingahi? Ku oraabe watwara looni y’okuhinga omwani, nibatandika ryari okukwihuza? Omumasharuura ninga nibaija ntabyaire n’okubyara?” nikwo arikugira agumize ngu ebi nibyo bimwe ahabizibu ebi abahingi barikushanga kandi nibyo bariyo nibahaajaanaho.

Omuburyo oburi bweanka y’abeeteeraine neeshagika abahingi n’abariisa, abashuubuzi n’abakozi  ab’aharurengo rukye kandi buzima kwo ekora ahabyetaago by’abantu aba erikukorera omuntebeekanisa z’ekigombe ky’abeeteeraine ekiteirweho.

“Egi banka neekora omumuringo ogu omuntu arikwanguhirwa munonga kutunga obuhwezi bwa sente hatariho bushonshorekye bwingi ninga obugumire. Kugira ngu ku haraabe haine ahi ndi, bakanteerera esimu ngu omwana wangye ninga omukazi yaarwara, tindikwetaaga kwirukangira omuri kafuna kurya looni ahamagoba g’ahaiguru munonga. Kwonka eki ndikukora, ninteerera mukuru w’ekigombe ky’abeeteeraine, mugambira ekihikiirizi kyangye n’oku ndikwenda miriyooni 1 y’esente. Ahabw’okuba nindeeta omwani bwanyima y’okushoroma mbwenu tindikwetenga n’orikunyemerera. Ahabw’okuba eki naasingayo, n’omwani,” nikwo Ivan arikushoboorora enkora egi.

Hoona ogu, yayongyera yaayoreka okwerarikirira ahabw’abahingi n’abariisa omu Uganda abariyo nibaguza ebintu byabo nk’emisiri n’amatungo ahakasente kakye munonga ekirikureetera abahi ba looni baabiguza ahamuheru gw’okusharuura batyo baayihamu amagoba g’amaani nikwo bakareka omuhingi n’omuriisa ari omworo.

Omujwekyerwa w'abakozi omu ishengyero, Hon. Abdul Byakatonda, arikugaaniiraho na TV West ahari Pelikan Hotel omururembo Mbarara eriizooba ebiro 08.05.2024. PHOTO: ANDREW TUSHABE

Omujwekyerwa w'abakozi omu ishengyero, Hon. Abdul Byakatonda, arikugaaniiraho na TV West ahari Pelikan Hotel omururembo Mbarara eriizooba ebiro 08.05.2024. PHOTO: ANDREW TUSHABE

Hon. Abdul Byakatonda, orikujwekyera abakozi omu ishengyero kandi orikushutama ahakakiiko k’eby’obushuubuzi, amakorero n’eby’oburambuzi kandi owaiguraho orukiiko oru, yaahiga abakozi na munonga abahingi b’omwani kuteekateeka munonga ahanshonga y’okutaho omutindo bakarekyer’aho okufeerwa sente nyingi.

“Twine kuta omutindo omubintu byaitu kureebeka ngu twayihamu sente nyingi kukira okuguza kiro y’omwani ogutasiire ahari shiringi 7,000 reeru gukiruga Norway gusiire, guri omukaveera, kilo tukagigura ahari shiringi 200,000,” Hon Abdul nikwo yagambira TV West.

NewVision Reporter

At NewVision

Read Previous

Ebibiina by’abeeteeraine kutandikaho National Co-operative Bank

Read Next

Ebibiina by’abeeteeraine kutandikaho National Co-operative Bank