Friday, May 3

Ow’ameezi 6 ari aharugamba rw’okwentantara okukwatwa akakooko ka siriimu.

Eliana arikuzaana n'omwe ahabanyamakuru ahakigaaniiro eki bagizireho n'abashaho ah'irwariro rya Holy Innocents Hospital omururembo Mbarara enshumi nkye ehweire. PHOTO: KYIRU RAMADHAN

Andrew Tushabe, Mbarara City
Esther (gatari maziina gye gonyine) owaazairwe ameezi 6 agahingwireho kandi kumara obwire obu bwona atwire ari ahamubazi ogurikumukingira okukwatwa akakooko ka siriimu kurabira omukwonka eibeere rya nyina.  N’ahabw’ekyo aine kumira omubazi ogu buriizooba mpaka ahikize ameezi 18 (omwaka n’ekicweka).

Bwanyima y’okutandikana n’omubazi ogw’okunywa enshumi enkye aherize kuzaarwa, Esther akaija kandi yaaza ahamubazi ogw’obujuma ogurikumanywa nka ‘septrin’. Abazaire nibamupimira kandi bamutaburira omubazi ogu omumaizi reeru bagumuheera ahakagiiko.

Eliana arikuzaana n'omwe ahabanyamakuru ahakigaaniiro eki bagizireho n'abashaho ah'irwariro rya Holy Innocents Hospital omururembo Mbarara enshumi nkye ehweire. PHOTO: KYIRU RAMADHAN

Eliana arikuzaana n'omwe ahabanyamakuru ahakigaaniiro eki bagizireho n'abashaho ah'irwariro rya Holy Innocents Hospital omururembo Mbarara enshumi nkye ehweire. PHOTO: KYIRU RAMADHAN

Ogu nigwo atwireho obutoosha kandi oru nirwo rugamba rw’okwekingira okukwatwa akakooko ka akarikureeta siriimu oru Esther ariho beitu hoona oru arikuza kumara ku araahisye ameezi n’okuhisya eriizooba.

Obukomooko
Omumwaka gwa 2018, Catherine Ankunda, akakyebeza kandi yashangwa aine akakooko akarikureeta endwara ya siriimu. Tikiramworobeire kwakiira n’okwikiriza amakuru aga aho n’aho kwonka bwanyima akaija yaahuumurizibwa kandi yaatandika kumira omubazi ogurikumara akakooko aka amaani bwanyima ya wiiki 1.

Ku haahweireho obwire, 'Cathy' akaija yatunga omushaija owaamushabire ngu baze hamwe omuri rukundo. Ogu akamushoboorora oku amagara gye geemereire. Bwanyima y’okumwaturira ebi, omushaija ogu taramugumiire. Akaikiriza yaamuha ameezi 3 kandi ku gaahweire baacwamu kuza kukyebeza.

Cathy arikugaaniiraho n'omwe omubatebeekaneise ekigaaniiro ky'abanyamakuru n'abashaho ah'irwariro ry'abaana erya Holy Innocents omururembo Mbarara. PHOTO: TUSHABE ANDREW

Cathy arikugaaniiraho n'omwe omubatebeekaneise ekigaaniiro ky'abanyamakuru n'abashaho ah'irwariro ry'abaana erya Holy Innocents omururembo Mbarara. PHOTO: TUSHABE ANDREW

Bakakyebeza baashanga Cathy aine akakooko akarikureeta siriimu (HIV) kandi omushaija we atagiine. Ekyakuratsireho, ababiri aba bakacwamu kuza omumukago gw’abakundaine omubutongore. Baayeyanjura omubazaire baabo kandi baahinduka omukazi n’omushaija. Omushaija we, naamira omubazi ogurikumukingira kukwatwa akakooko ka siriimu baaba nibaza kuteerana.

Omumbeera egyo, Cathy nimwo yaatungiire enda kandi nikwo kukora okukyebeza kwona okwabeire nikwetaagisa kuhisya obu yaazaara omwishiki we, Esther. Ogu akazaarwa n’amagara marungi ataine kakooko ka siriimu.

Esther bakamutandikisa omubazi gw’okunywa okumukingira okukwatwa akakooko aka akarikubaasa kurabira omumashereka. Bwanyima ya wiiki 6 akakyeberwa, yaashangwa ataine kakooko, atyo yaayihwa ahamubazi gw’okunywa nikwo kuheebwa 'septrin', obujuma bw'okumira beitu obu nyina arikwengyera omumaizi reeru bakabuheera omwana ahakagiiko.

Kwenda kukuza abaana baabo baine amagara marungi, abakazi abaine akakooko ka siriimu barikumira gye emibazi yaabo nibabaasa kwonsya kuhisya omwaka. Mbwenu Esther nabaasa kwongyera kutunga amashereka ga nyina omumeezi agandi 6 beitu obwo ari ahamubazi gwa 'septrin'.

Eki omukugu arikugamba
Omushaho kandi omukugu omuby’amagara g’abeereere ah’irwariro ry’abaana erya Holy Innocents omururembo Mbarara, Dr. Kyewalyanga Mike, enshumi nkye ehweire, agaaniireho n'abanyamakuru abarikwegaitira omukibiina eky'abanyamakuru abarikushaka ag'eby'amagara omu Uganda. 

Dr. Mike Kyewalyanga arikushoboorora abanyamakuru ahakukingira abaana obutakwatwa akakooko ka siriimu kurabira omumashereka. PHOTO: TUSHABE ANDREW

Dr. Mike Kyewalyanga arikushoboorora abanyamakuru ahakukingira abaana obutakwatwa akakooko ka siriimu kurabira omumashereka. PHOTO: TUSHABE ANDREW



Dr. Mike, ahakugaaniira oku, agizire ngu ku burikuhika omwaka, omubiri gw’omwana niguba gwahamire kandi gwine amaani agarikubaasa kurwanisa endwara ekirikumanyisa ngu nihaba hatariho kabi k’amaani nyina w’omwana yaamukyusya.

Obuzibu obu Cathy arikubugana
Obuzibu obu Cathy arikutunga n’okugira ngu Eliana aine kunywa omubazi. Obumwe nigwatika barikugyezaho kugumunywisa ahakagiiko ekirikureetera ataatunga ekipimo ky’omubazi oguhikire.

Eki Gavumenti ebaasize kukora
Okurugiirira ahari Cathy, orikutuura omururembo rwa Mbarara, n'obuheereza obu arikutunga, Gavument ekozireho ekirikumara kuhwera n’okuhuumuriza abaine akakooko ka siriimu kutuura n’amagara marungi kandi Cathy we naagira ngu hati obujunaanizibwa buri ahabazaire kurinda amagara g’abaana baabo.

Oihireho Gavumenti, Cathy naagira ngu hariho n'ebitongore ebitari bya Gavumenti ebirikuhwera. Ekitongore nka TPO nikihwera abaana abaine akakooko ka siriimu kubaha obuhwezi bw’ebijwaro hamwe n’ebyetaago by’eishomero.

Ekishemereire kukorwa
Cathy naagira ngu abakazi bashemereire kwegyesibwa ahakakooko ka siriimu batakatungire enda.

Kandi ngu abakundaine bashemereire kwaturirana ahaku beemereire omumagara gaabo. Abaine akakooko ka siriimu bashemereire kugyendera ahandagiiriro z’abashaho kandi bakore ebi barikubagambira kukora.

Abarikutuntuza abantu abaine akakooko ka siriimu bashemereire kukimanya ngu okugira siriimu ti mushango kandi nibabaasa kutuura amagara marungi nkabo, bakore emirimo nk’ey’abandi nangwa n’obumwe bagikora gye kubakiza.

Dr. Mike beitu hoona we naarabura abazaire abaingi, na munonga omukyanga ekya Ankore, ahamigyenzo y’enzaarwa erikukorwa ahabaana, nk’okukuura ebiino, okwiha oburo, okushara akashushu k’ahabushaija n’ebindi.

Abanyamakuru n'abashaho ahakugaaniira ahari Holy Innocents Hospital omururembo Mbarara. PHOTO: TUSHABE ANDREW

Abanyamakuru n'abashaho ahakugaaniira ahari Holy Innocents Hospital omururembo Mbarara. PHOTO: TUSHABE ANDREW

Mike naagira ngu obwire obwingi, ebikwato ebi abarikukora emigyenzo barikukoresa, obumwe nibiba bitashemeire kandi ngu emiringo nk’egi nebaasa kuta abaana omukabi k’okukwatirwamu akakooko ka siriimu.

#WestUpdates

Munyamahurire

Munyamahurire

At Tv West

Read Previous

Ab’eby’amagara barabwire ahakizibu ky’abaishiki bato kutwara enda

Read Next

Paasita omuri Soroti akwatsirwe ahabw’okukingiirana abarwaire omukanisa.