Wednesday, April 30

Abeegi barikurenga 350,000 babaasize kutunga satifiketi ya UCE - UNEB

Dan Odongo, mukuru wa UNEB, arikugambira ahakushohoza ebigyezo bya siniya ya 4 eby'omwaka gwa 2024 omubutongore ahari State House Nakasero ebiro 11.02.2025. PHOTO: MIRIAM NAMUTEBI

N’ebya Andrew Tushabe

Abeegi barikuhika 350,146 (ebicweka 98.05 ahari 100) abaashutameire ebigyezo byabo bya siniya ya 4 omwaka oguhwaire babaasize kutunga kuhikiiriza ebyetengo ebirikuhaisa ekihandiiko ky’eby’obwegyese ekya kyete Uganda Certificate Education, orikukurira ekitongore ekirikutebeekanisa ebigyezo bya za purayimare na siniya omu ihanga ekya Uganda National Examinations Board, Dan Odongo, nikwo agizire.  

Ekihandiiko eki nikiija kuza ahabipapura by’abeegi ekirikworeka oku bakozire, kandi nikiija kuba nikyorekwa nka “Result 1”

Ahakushohoza ebirugire omubigyezo bya siniya ya 4 eby’omwaka 2024 aha State House Nakasero omururembo Kampala nyomwabazyo ebiro 11.02.2025, Odongo agizire ngu abeegi abaremirwe kuhikiiriza ebyetengo kutunga ekipapura nibaija kuba bari omururengo orwetsirwe “Result 2” nk’oku kiraabe nikyorekwa ahabipapura byabo.

Ayongyeire yaagira ngu eki nikiza n’abeegi abo abatarashutamire kukora ebigyezo by’amashomo agu buri mwegi ashemereire kushoma, amashomo agarikuhika 8 ninga atarakyebeirwe kutunga obubonero bw’emirimo y’okukora ei abeegi barikuheebwa amashomero gaabo nari shi “Project Work scores”.

Kandi n’ekindi, abeegi abeegi abatarabaasize kuhisya haakiri ekicweka ky’obubonero oburikwetaagisa omumashomo goona nari shi abaatungire za E zonka, nibaija kurengwa omu “Result 3” nk’oku kiraabe kihandiikirwe ahabipapura byabo.

Okurugiirira ahari Odongo, abeegi abari omururengo rwa “Result 2” na “Result 3” ahabipapura byabo tibarikwija kutunga “UCE certificate”

Ogu kandi hoona ayorekire ku abeegi 359,417 baayehandiikiise nk’ekikoosi ky’okubanza kushutamira ebigyezo ebi. Omuri aba hakaba harimu aboojo 177,133 (obucweka 49.3 ahari 100) kandi 182,284 (obucweka 49.3 ahari 100) bakaba bari abaishiki.

Odongo ayongyeire yaagira ngu ebicweka 38.1 ahari 100 (abeegi 136,785) babaire bari abeegi b’omumashomero ga ‘boona bashome’ kandi abeegi 222,632 (ebicweka 61.9 ahari 100). Omugaite gw’abeegi 357,120 (ebicweka 99.4 ahari 100) nibo baabaire bariho kushutamira ebibuuzo ebi. Abeegi 2,297 (ebicweka 0.6 ahari 100) tibarashutamire kukora ebigyezo ebi.

Okwosha kw’abeegi nikuguma nikukyendeera kandi aka n’akamanyiso karungi, Odongo nikwo agizire.

Okurugiirira ahari Odongo, ebi birugiremu omukikoosi ky’okubanza ky’abeegi abarikushomesibwa ahansi y’enshomesa egyendereire kuta abeegi aharurengo kurugiirira ahakubaasa kwabo

Minisita w’eby’obwegyese n’emizaano kandi muka mukuru w’eihanga, omugwa 2020 akashohoza engyenderwaho y’okushomesezaho abeegi erikugyendera ahaku omwegi arikubaasa kyete Competency Based Curriculum ahabwa siniya ey’ahansi (kuruga aha siniya y’okubanza kuhisya aha siniya ya 4). Eki kikareetaho ekyetengo ky’empinda-hinduka omukukyebera abeegi ekyareetsireho enkora nsya ez’okushwijuma abeegi buriijo hamwe n’okubaha emirimo y’okubaha kukora barikushoma oyongyeireho n’okubaha ebigyezo by’okumariira emishomo ya siniya ey’ahansi.

Akakiiko na bwanyima kakatandika kukora entebeekanisa z’okukyebera ekikoosi ky’okubanza eky’abeegi barikukuratira engyenderwaho eyaateirweho.

Na bwanyima, akakiiko kakataho ebikoresa by’okukyebera otairemu n’omuringo ogwa kanyabwengye ogurikwetwa Assessment Management Information System, baatendeka abashomesa abarikuhika 63,041 (abashaija 43,741 n’abakazi 19300) abarikushomesa siniya ya kashatu n’eya kana omu ihanga ryona ahakukyebera kandi barikukoresa enkora eza kanyabwengye.

Okutendekwa oku kandi hoona kukaba kurimu oku barikubaasa kukyebera emirimo y’abeegi ekoreirwe ah’ishomero nari shi ‘Project Work’ omurimo ogu buri mwegi arikuteekwa kukora, okurugiirira ahanshomesa ensya. Ahabakyebezi 8,000 ab’ebigyezo abu akakiiko karikwetaaga kutendeka busya, 5,200 ahari abo baatendekirwe kutunga omwoga musya ogw’okukyebera abeegi ahangyenderwaho nsya egi ey’okushoma.

Odongo beitu hoona agizire ngu hariho ekyetengo ky’okutendekyera kimwe omubyanga ahi okutendeka kutarakozirwe gye hamwe n’okureebeka ngu abashomesa ba siniya y’okubanza n’eya kabiri baatendekwa.

Ayongyeire yaagira ngu enkyebera ensya egi neija n’empinduka omukumanyisa ebirugire omubibuuzo n’omukuha ebipapura ebirikworeka oku abeegi bakozire ebibuuzo.

Agizire ngu akakiiko, bwanyima y’okwebuuza ahabarikukora engyenderwaho y’okushomesa, kakaijaho n’enkora nsya y’okworeka ebirugire omubibuuzo n’orurengo oru omwegi ariho omuby’okushoma omuri buri ishomo barikukoresa enyguta (A,B,C,D na E)

Odongo agizire ngu endengo ezi abeegi bateirweho eihikirweho barikurabira omunkora erikubara emikorere n’enteekateeka y’omwegi (systematic, statistical and psychometric processes) kandi ebi nibikyebera oku omwana arikuba naakora yaaba naashoma n’ebirikurugamu omubigyezo by’amuheru gw’emishomo ye. Ebigyezi by’ahamuheru gw’emishomo y’omwegi nibitwara ebicweka 80 ahari 100 by’obubonero kandi ebirikuruga omumishomere ye ah’ishomero nibitwara ebicweka 20 ahari 100 by’obubonero oburikuheebwa omukukyebera.  

Okwongyererera ahari eki, Odongo ayongyeire yaagira ngu, emirimo ei barikukorera ah’ishomero neekyebererwa ah’ishomero kandi obubonero bwayo nibuza bwonka ahakipapura ky’omwegi. Eki omwegi arikuba abaasize kukora ahamurimo ogu arikukorera ah’ishomero nikyoreka amagyezi g’omwegi n’okubaasa kukora ahabizibu by’ensi egi n’ebi arikubaasa kubugana omumagara gye.

#WestUpdates

NewVision Reporter

At NewVision

Read Previous

Abeegi barikurenga 350,000 babaasize kutunga satifiketi ya UCE - UNEB

Read Next

Abeegi barikurenga 350,000 babaasize kutunga satifiketi ya UCE - UNEB